काठमाडौँ : यात्रा बीमा एक प्रकारको सामान्य बीमा हो । यत्राका क्रममा विदेश वा स्वदेशमा सामान र पासपोर्ट हराउने, चिकित्सा आपतकालिन उद्धार, उडान रद्द, आदि जस्ता यात्रा सम्बन्धी जोखिम बहन यो बीमाले गर्छ।
यात्रा शुरु हुनु भन्दा कम्तीमा पनि १५ दिन पूर्व यात्रा बीमा गर्नु उपयुक्त मानिन्छ। यात्रा बीमा विशेषगरी नियमितरुपमा विदेश भ्रमणमा जानेहरुका लागि एकदमै अनिवार्य हुन्छ। यात्रा बीमा अन्तर्गत देश विशिष्ट योजनाहरू एशिया,सान्जेन, संयुक्त राज्य अमेरिका, र क्यानडा, विश्वव्यापी आवरण, आकस्मिक चिकित्सा खर्च, दुर्घटना सम्बन्धित आपतकाल उद्धार, अस्पताल भर्नाको लागि दैनिक नगद भुक्तानी, आकस्मिक मृत्यु, अपहरण, राहदानी र सुटकेश हराउनु, छुटेको र रद्द गरिएका हवाई उडानका कारण भएको नोक्सानीको तोकिएको क्षतिपूर्ती, चिकित्सा र अङ प्रत्यावर्तन, स्थायी असक्षमता, आर्थिक आपतकालीन सहायता लगायतको जोखिम बहन गर्छ।
जस्तै :
यात्रा रद्द गर्नु पर्दाको अवस्था– यात्राका क्रममा कभर गरिएका कारणहरूले गर्दा (जस्तै, बिरामी, चोटपटक, परिवारमा मृत्यु) रद्द गर्न पाइन्छ ।
आपतकालीन चिकित्सा – विशेष गरी अन्तर्राष्ट्रिय यात्रा गर्दा महत्वपूर्ण आपतकालीन चिकित्सा आवश्यक पर्न सक्छ यस्तो अवस्थामा उपचारका लागि यात्रा बीमा अति महत्वपूर्ण हुन्छ ।
आपतकालीन निकासी – गम्भीर बिरामी वा चोटपटकको अवस्थामा नजिकको अस्पताल वा घर फिर्ता आपतकालीन यातायातसँग सम्बन्धित लागत ।
हराएको वा ढिलाइ भएको सामान – एयरलाइनद्वारा हराएको, वा ढिलाइ भएको सामानको लागि क्षतिपूर्ति ।
यात्रा ढिलाइ – मौसम, मेकानिकल समस्याहरू, वा अन्य कभर गरिएका कारणहरूले गर्दा ढिलाइको कारणले हुने खर्चको लागि प्रतिपूर्ति ।
दुर्घटना, मृत्यु वा विच्छेदन – यात्रा गर्दा मृत्यु वा गम्भीर चोटपटकको घटनामा भुक्तानी गर्नु पर्ने अवस्था आएमा यात्रा बीमाले सहजता प्रदान गर्छ । यो प्रायः अन्तर्राष्ट्रिय यात्रामा सिफारिस गरिन्छ, विशेष गरी फिर्ता नहुने खर्चहरू समावेश गरिएका अवस्थाहरुमा यसको महत्व बढी हुन्छ ।
केही महिना अघि कलाकार नितेश जंग कुँवर आफ्नो सांगितिक कार्यक्रमका लागि अष्ट्रेलिया जाँदै थिए । ट्रान्जिटमा उनको पासपोर्ट हरायो । नेपाल फर्केर नयाँ पासपोर्ट लिनुको विकल्प थिएन । उनी नेपाल फर्किए र नयाँ पासपोर्ट लिए । तर यो बीचमा उनले पाएको दुःख कल्पना पनि गर्न सकिन्न होला । यस्तै आपत् तपाईहरुलाई पनि पर्न सक्छ ।
सोच्नुहोस् त पासपोर्ट, लगेज हरायो वा यात्रा गर्दा स्वास्थ्यमा केही समस्या आए के गर्ने ?
बीमा कम्पनीले तपाईहरुको पासपोर्ट खोजिदिने काम गर्दैन र बिरामी परि हाले उसले डाक्टर पठाउँदैन । तर यस्ता घटना भइहाले बीमा कम्पनीले व्यक्तिगत सुरक्षा र आर्थिक सहयोग भने अवश्य गर्छ ।
अहिले, विदेश भ्रमणमा जाने नेपालीहरु व्यापारी, खेलाडी तथा अन्य यात्रीमाझ ट्राभल इन्स्योरेन्स लोकप्रिय हुँदै गइरहेको छ । युरोप जानेहरुका लागि त ट्राभल इन्स्योरेन्स अनिवार्य छ । तर अझै पनि धेरै मानिसहरुलाई ट्राभल इन्स्योरेन्स बारे थाहा छैन । तपाई छोटो समयको लागि यात्रा गर्दै हुनुन्छ भने पनि यात्राको अवधिभर ट्राभल इन्स्योरेन्स गर्न सक्नुहुन्छ ।
अब तपाईंको मनमा उठ्न सक्छ कुन बीमा कम्पनीमा बीमा गर्ने, नेपालमा कुन कुन कम्पनीहरुले यस्तो बीमा गछर्न । नेपालको सबैभन्दा पुरानो निर्जीवन बीमा कम्पनी कुन हो ? लगायतका यावत प्रश्नहरु अगाडि आउन सक्छन् ।
नेपालमा अहिले १४ निर्जीवन बीमा कम्पनीहरुले यात्रा बीमाको काम गरिरहेका छन् । ती मध्ये हिमालयन एभरेष्ट इन्स्योरेन्स लिमिटेड देशमा सञ्चालित १४ निर्जीवन बीमा कम्पनीहरुमध्ये एक प्रख्यात कम्पनी हो भन्दा सायदै अत्युत्ति हुन्छ । यस कम्पनीले लामो समयदेखि आफ्ना प्रतिबद्धतामार्फत ग्राहकहरुलाई भरपर्दो सेवा प्रदान गरी नेपालको निर्जीवन बीमा क्षेत्रको विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दै आइरहेको कम्पनीको दावी छ ।
हामीले आफ्नो यात्राको क्रममा जतिसुकै सावधानी अपनाए पनि दुर्घटना र आपतकालीन अवस्थाहरु आउन सक्छन् । त्यसैले कुनै पनि यात्राको लागि ट्राभल इन्स्योरेन्स एक महत्वपूर्ण हिस्सा बन्न आउँछ ।
